Ki, de stoom die van de rijst af komt

Afgelopen maanden heb ik bij Christel van der Meer lessen gehad in de Oosterse manuele toepassingsvorm Zen Shiatsu.  In de lessen leren we over Ki en meridianen. We ervaren de Ki met het doel deze weer in balans te brengen. Maar wat is dat eigenlijk Ki en wat zijn meridianen? En hoe ervaar je Ki? Deze blog gaat over mijn ervaring met Ki, de stoom die van de rijst af komt.

Ki wat?

Ki is letterlijk vertaald: “de stoom die van de verwarmde pot met rijst komt”. Stoom kan je niet vast pakken maar wel voelen, zien en ruiken. Het is lastig om er een goede vertaling voor te vinden. Woorden als stroming of levensenergie komen in de buurt. De Ki stroomt door de meridianen. Je kan meridianen vergelijken met een soort rivieren, vergelijkbaar met bloed- en lymphe-stromingen in ons lichaam. Meridianen verbinden lichaamsdelen, organen, zintuigen en de psyche met elkaar. Elke meridiaan is gekoppeld aan een orgaan en de Ki die hier stroomt wordt hierdoor gekleurd. Soms is er ergens te weinig Ki waardoor lichaamsfuncties onvoldoende uitgevoerd kunnen worden. Of er is een teveel aan Ki. Ki kan ergens stagneren of naar een verkeerde kant stromen. Zen Shiatsu kan helpen de balans te herstellen.

Zen Shiatsu is als thuiskomen

Shiatsu is een manuele toepassingsvorm van de oosterse geneeskunde die ongeveer in 2000 voor Christus in China is ontstaan. Shi betekent vinger en atsu druk. De Zen Shiatsu is een vorm die werd ontwikkeld door Shizuto Masunaga (1925-1981). Masunaga wilde terugkeren naar de wortels van de Shiatsu en voegde “Zen” toe om zijn methode te onderscheiden. Zen Shiatu omarmt het Chinese begrip “wu-wei”. Letterlijk vertaald betekent het “niet proberen” of “niet doen”, maar het heeft niets te maken met inactiviteit. Mensen in wu-wei voelen zich alsof ze niets doen, het geen moeite kost, terwijl ze op dat moment misschien wel iets briljants doen op welk gebied dan ook. Hoe kan je achterover leunen, vertrouwen op hetgeen er al is en het jezelf makkelijk maken? Het is de kracht van moeiteloosheid. Klinkt deze zin je bekend in de oren? Dan heb je misschien wel mijn eerdere blogs over de Trager methode gelezen.

Zen Shiatsu gaat over het ervaren van jezelf. Door de rust en de aandacht van de behandelaar in de sessie ontstaat er ruimte voor jezelf. Dit gaat eigenlijk vrijwel vanzelf door wu-wei ofwel niet proberen. Het gaat over waarnemen, luisteren en voelen. De behandelaar begeleidt mensen naar wat ze voelen en zet daarbij knopjes aan bij de ontvanger. Daarmee wordt het zelf genezend vermogen getriggerd. Onder deze begeleiding ontdek je wat er nodig is en wat je wilt zonder daar perse woorden aan te geven. Ik omschrijf het als thuiskomen.

Even wennen

Bij Zen Shiatsu lig je op een zachte mat. De sessie vindt traditioneel plaats op de grond. De houdingen waar je als behandelaar in zit, heet seiza, wat ook letterlijk “zit” betekent. Je hebt ook verhoogde seiza, brede seiza of schuttershouding. Deze houdingen zijn voor mij geen dagelijkse kost en het is erg wennen. Met name soepel van de ene houding naar de ander bewegen is een kunst.

Met Shiatsu geef je druk op het lichaam. Je plaats je handen en je leunt in vanuit de Hara. Hara betekent letterlijk buik en vertegenwoordigt het centrum van je lichaam. Er is een heel duidelijk verschil te voelen als je drukt vanuit je handen of vingers of vanuit je Hara. Met de druk vanuit de Hara voelt de druk zowel stevig als zacht en lijkt het of het meer effect heeft op het hele lichaam.

De Kata, de kracht van herhaling

Zen Shiatsu wordt op een bepaalde manier uitgevoerd: de kata. Kata betekent vorm. Je hebt een rugkata, een buikkata, een zijkata en een zitkata. De ontvanger ligt in een bepaald positie waarbij je werkt op de verschillende meridianen. De rugkata (iemand ligt op de buik) legt vooral de blaas-en een groot deel van de nier meridiaan open.

De kata is het briljante samenspel van duimen, handen, polsen, ellebogen, schouders, de richting van de druk, de hara, de heupen, voeten, tenen, rug, nek en hoofd. Het hele lichaam dus. Lichaamsbewustzijn is belangrijk voor de behandelaar. Het is belangrijk te voelen hoe een houding is. Elke persoon is anders wat betekent dat een Kata bij persoon A weer anders is dan bij persoon B. En daarmee verveelt een Kata nooit. Al doe je een kata voor de zoveelste keer, je blijft verdiepen.

Meer verdieping op de tafel

Mijn idee toen ik aan de lessen begon was om meer inzicht en kennis te krijgen van de verschillende meridianen. In de lessen van Christel krijgen we aanvullende informatie aangereikt over de meridianen. De leer van de meridianen is een ontzettende complexe studie waar je een heel leven lang zoet mee kan zijn. Hoe meer ik mijn best doe het te onthouden tijdens de lessen, hoe minder mijn hoofd opneemt. Dus ik laat het tijdens de les los en concentreer me op de kata. Terug naar de basis: voelen, aanwezig zijn en genieten. Zowel het geven als het ontvangen van een Shiatsu behandeling is heerlijk.

Het is mooi te voelen als een beweging goed gaat. Je voelt het als behandelaar en als ontvanger. Er ontstaat een flow in de beweging. Het is fantastisch.

Bepaalde houdingen en bewegingen kan ik ook in mijn huidige werk toepassen. Het brengt voor mij meer verdieping in een sessie op de massagetafel.

 

Bronnen:

Vlaarkamp, J. (2004), “Shiatsu in uitvoering”, Haarlem:Altamira-Brecht BV

Meer, C. van der, “Reader Basis cursus Zen Shiatsu”