Aanraking vanuit het hart

Een tijdje terug sprak ik met mijn collega over de kwaliteit van massages. Zij gaf aan dat een masseur nog zoveel technieken in zijn rugzak kan hebben, zoveel cursussen of opleidingen kan hebben afgerond, uiteindelijk gaat het over de aanraking vanuit het hart. Een hart wat open staat zodat de ander volledig zichzelf kan zijn.

Aanraking vanuit het hart, is iets wat iedereen kan doen. Maar wat houdt dat eigenlijk in: aanraking vanuit het hart? Met het boek “de anatomie van de liefde” geschreven door Riekje Boswijk-Hummel plus mijn eigen ervaring, ga ik een poging wagen dit uit te leggen.

Het hart als symbool voor de liefde

In deze blog heb ik het niet over het fysieke hart; over het cruciale orgaan dat ervoor zorgt dat het bloed door ons lichaam wordt gepompt. Ik heb het in deze blog over het hart als symbool van de liefde. Het hart heeft niet altijd symbool gestaan voor de liefde. Dankzij de onwetendheid van onze voorouders is deze betekenis in de middeleeuwen ontstaan. Zij dachten dat de emoties uit het hart kwamen. Je hart gaat sneller kloppen als je angstig, opgewonden of zenuwachtig bent en het gaat langzamer kloppen als je emotioneel rustig bent zijn. Ook gaat je hart sneller kloppen als je verliefd bent. En zo ontstond het hart als symbool voor de liefde.

Hedendaags is het ons duidelijk dat de hormonen en de hersenen een grote rol spelen bij het opwekken van emoties en daarmee bijvoorbeeld de staat van verliefd zijn. Het is echter logisch dat we het symbool niet aanpassen. Het is minder romantisch om de liefde uit te drukken in een chemisch lichamelijke proces. “Mijn hart gaat sneller kloppen van jou” klinkt een stuk leuker dan “Ik krijg een shot dopamine als ik jou zie”.

Het ontwaken van het hart

In deze blog heb ik het over het hart als symbool voor liefde. Het hart ontwaakt in de eerste levensmaanden als baby. Een baby begint in de eerste maanden te voelen dat hij of zij er is en maakt de eerste verbinding vanuit het hart. Het hart leert om te voelen. Het aankijken van de baby is, naast de eerste aanraking, de eerste concrete vormgeving van de liefde tussen ouder en kind. Als het hart eenmaal gewekt is, ervaart een baby steeds meer hoe het is om van iemand te houden en hoe deze liefde tot uitdrukking kan worden gebracht. In sommige gevallen komt bovenstaand proces moeizaam tot stand. Dit kan allerlei oorzaken hebben; een lastige bevalling of een ouder die niet goed weet hoe hij de liefde tot uitdrukking kan brengen. De eerste aanraking vanuit het hart is een belangrijke basis. Een baby wil met zijn hele lichaam voelen dat jij er bent als ouder en dat je van hem houdt.

Het hart openen en sluiten

Wanneer het hart open is, stroomt er liefde, vreugde of enthousiasme. Wanneer het hart gesloten is, is er sprake van argwaan, terughoudendheid en angst. De impulsen van het hart worden dan niet naar buiten gebracht.

Iedereen begint zijn leven met de potentie van een groot en open hart, echter als het wordt getroffen door pijnlijke situatie, sluit het hart zich. Als je in alle openheid de ander benadert en dit wordt niet gezien of gehoord, doet dat pijn. Je schrikt van de pijn en sluit je hart. Je zorgt ervoor dat je kwetsbaarheid niet nog eens laat zien. Dit kan gebeuren in ons leven omdat we de ander niet begrijpen, met andere dingen bezig zijn of het te druk hebben. Het gebeurt omdat we niet altijd even aandachtig willen en kunnen zijn.

Een gesloten hart kan grofweg twee reacties teweeg brengen. Bij de meeste mensen is het overigens in meer of mindere mate een combinatie van deze twee reacties. De eerste reactie van een gesloten hart is dat je in je gedrag niet laat zien wat je daadwerkelijk voelt. Je doet vaak het tegenovergestelde van wat je zou willen om maar niet gekwetst te raken. Je wordt voorzichtig en legt de oorzaak bij de buitenwereld die te “hard” of te “grof” is. Een andere reactie is dat je kan gaan denken dat er iets mis is met jezelf. Je bent constant op zoek naar bevestiging vanuit je omgeving. Je bent buiten jezelf op zoek naar liefde en waardering en daarbij pas je je aan je omgeving aan.

Aandacht: waarnemen vanuit het hart

Hoe meer je de muur van jouw gesloten hart kan afbreken, hoe meer ruimte er komt om jezelf te manifesteren in deze wereld. Dat is niet altijd even makkelijk en vergt soms wat moed is mijn ervaring. Ik vind het vaak lastig om me kwetsbaar om te stellen ten opzichte van de ander. Ik ben iemand die eerst altijd even de kat uit de boom kijkt. Ik accepteer steeds meer bij mijzelf dat de deur van het hart niet meteen wagenwijd open staat al zou ik dat soms wel willen. Aandachtig zijn in mijn doen en laten, helpt om mijn hart te openen. Riekje Boswijk-Hummel omschrijft aandacht als het vermogen om met het hart waar te nemen. Het is de concentratiestroom die ontstaat wanneer het hart op iets of iemand gericht is.

Waarnemen vanuit het hart is anders dan waarnemen vanuit het verstand of het gevoel. Je denken heeft namelijk de neiging om iets in te delen in “goed” of “slecht”. Ook bij je gevoel kunnen allerlei ideeën ontstaan. Bij waarnemen vanuit verstand of gevoel staan je eigen gedachten, verklaringen, oordelen en gevoelens vaak tussen jou en de ander in. Je ziet niet zozeer de ander als wel je eigen gevoelens en gedachten. Anders gezegd: je staat dan niet helemaal open voor de ander.

Aandacht is open. Wanneer ik aandachtig ben neem ik waar zonder oordeel omdat het hart simpelweg geen vooropgestelde ideeën bevat. Het hart is open voor wat het wil leren kennen.

Aandacht tijdens masseren

Bij masseren vind ik het makkelijker om aandachtig te zijn, om waar te nemen vanuit het hart. Dat komt denk ik door de fysieke aanraking in combinatie met de intentie van degene op tafel zich kwetsbaar op te stellen. Dat creëert voor mij een beginsituatie om echt contact te maken. Ik ervaar in de massage dat als ik helemaal aanwezig ben zonder oordelen over degene op de massagetafel, deze persoon zichzelf kan overgeven om zichzelf te zijn. Dat ik iemand mag begeleiden om zich open te stellen en zichzelf te zijn, is wat het masseren voor mij zo waardevol maakt.

Meer lezen over het hart en de verschillende verschijningsvormen van de liefde, Lees dan het boek “Anatomie van de liefde”